Czy zastanawialiście się kiedyś, dlaczego w Dunajcu łowi się tyle ładnych świnek? Domyślam się, co powiecie: Bo kiedyś w Dunajcu świnek było mnóstwo, były dominującym gatunkiem. Tak, to prawda, ale przyszły lata rozwoju przemysłu i świnka stanęła na granicy wyginięcia gatunku. Dopiero oczyszczanie ścieków, upadek wielu fabryk chemicznych oraz ograniczenie spływu nawozów sztucznych z pól zatrzymały szybkie tempo wymierania tego gatunku, jak i wielu innych. Ale do zadowolenia wędkarzy jeszcze była daleka droga. Naprzeciw ich oczekiwaniom oraz z chęci poprawienia stanu środowiskowego rzek rozpoczęto realizację programu odbudowy populacji świnek w Dunajcu. Dzięki temu programowi i następnym, systematycznym akcjom zarybień po dzień dzisiejszy przez PZW w Tarnowie (i wielu innych kręgach na terenie Polski) wreszcie możemy łowić rekordowe świnki w Dunajcu, a także w wielu innych rzekach. Z poniższego tekstu dowiecie się szczegółów wspomnianego programu. Jest to fragment tekstu przygotowanego przez dr. Mariusza Klicha (Zakład Biologii Wód im. K. Starmacha, Instytut Ochrony Przyrody PAN), dyrektora PZW w Tarnowie, znawcy świnek oraz bardzo miłego człowieka. Również internautę, który zagląda na nasz portal. Zapraszamy Was do lektury. Redakcja
"Potencjalnie największym siedliskiem świnki w kraju jest obecnie Dunajec, jego wykorzystanie możliwe jest pod warunkiem odbudowy podstawowego stada, które będzie mogło w przyszłości opierać się niekorzystnym fluktuacjom środowiska poprzez udane naturalne tarło. Nie bez znaczenia jest fakt, że od połowy lat ‘90 obserwuje się wzrost liczebności świnki w Dunajcu. Jest to skutkiem recesji w rolnictwie i przemyśle (zmniejszył się dopływ szkodliwych substancji, wzrosła jakość wód Dunajca), a także wzrostu świadomości ekologicznej i wdrażania technologii przyjaznych środowisku. Szanse na powodzenie w zakresie poprawy stanu środowiska mają działania, w których wspólnie uczestniczy nauka i praktyka. Przedsięwzięciem takim jest projekt „Przywrócenie naturalnej populacji świnki w systemie rzeki Dunajec” realizowany przez PZW Zarząd Okręgu w Tarnowie a współfinansowany przez Global Environment Facility Small Grants Programme for NGOs (Globalny Fundusz Środowiska – Program Małych Grantów dla organizacji pozarządowych). Koszt całego projektu wyniesie 309 492 zł, z czego GEF sfinansuje 21 531 USD. Projekt dotyczący Dunajcowej świnki jest jak na razie jedynym projektem w Polsce realizowanym z inicjatywy użytkownika rybackiego i przy współpracy GEF. GEF powstał pod patronatem Banku Światowego oraz Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju. Celem Funduszu jest wspieranie krajów rozwijających się w dziedzinie ochrony środowiska. Projekt ma na celu rozwiązać problem zanikania świnki. Zasadniczym celem projektu jest odtworzenie stabilnej populacji świnki Dunajcowej poprzez przeprowadzenie 3-krotnych zarybień narybkiem letnim lub jesiennym w okresie 3 lat tj. w roku 2000, 2001 i 2002. W Dunajcu świnka stanowiła niegdyś gatunek dominujący na odcinku kilkudziesięciu kilometrów. Obserwuje się obecnie wzrost liczebności świnki w Dunajcu, niestety klęska powodzi w 1997 roku zniszczyła część stada. W latach ’90 poprawie uległa jakość wód Dunajca co wskazuje na zasadność wyboru tej rzeki do realizacji programu odbudowy stada świnki. Zarząd Okręgu Polskiego Związku Wędkarskiego w Tarnowie od kilkunastu lat zarybia Dunajec i jego dopływy tarlakami świnki przerzucanymi ze Zbiornika Czchowskiego. Udało się w stopniu zadowalającym opanować technologię produkcji narybku z dunajcowych tarlaków świnki, czego efektem było wpuszczenie do wód systemu Dunajca 45 000 szt. narybku w 1999 roku. Działania te miały na celu sprawdzenie czy przedstawiony projekt ma szansę powodzenia tzn. czy uda się pozyskać i rozmnożyć tarlaki. W ramach realizacji projektu podjęto następujący plan działań: Pozyskiwanie tarlaków świnki z rzeki Dunajec w marcu roku 2000, 2001, 2002 i jego transport do producenta celem uzyskania narybku. Po dokonaniu rozrodu w warunkach kontrolowanych tarlaki powracają do Dunajca. Coroczna wymiana tarlaków jest korzystna dla populacji bo więcej osobników ma szansę uczestniczyć w tarle, co zwiększa różnorodność genetyczna potomstwa. Na podstawie wcześniejszych i prowadzonych obecnie badań ichtiofauny Dunajca, wytypowano miejsca pozysku tarlaka świnki. Zakup i transport narybku i jego wpuszczenie w wytypowanych miejscach rz. Dunajec i dopływów w roku 2000, 2001, 2002. (w roku 2000 wpuszczono 70 tys. szt. narybku a w 2001 90 tys. szt.). Termin zakupu i zarybień: koniec lipca – początek września, gdyż wtedy ryba osiągnie w hodowli wymiar 5 do 10 cm. Ryby transportowane są w workach z wodą i tlenem i wypuszczane z łodzi na odcinku 30 km Dunajca z obydwóch brzegów (od zapory w Czchowie w dół), Praca Strażników Społecznej Straży Rybackiej i Państwowej Straży Rybackiej w prewencji kłusowniczej, ewidencjonowanie i ochrona tarlisk, zapobieganie czynnościom szkodliwym dla ryb. Ocena efektów programu; badania naukowe – dwukrotny odłów kontrolny wiosną i jesienią 2003 roku. W przeszłości przeprowadzono podobne badania i ciekawym będzie porównanie wyników. Specjalnie do celów projektu przeprowadzono szczegółowe dwuletnie badania terenowe ichtiofauny rz. Dunajec. Badania te rozpoczęto w roku 1999 a ukończono w 2000 r. Dlatego powtórne badania w 2003 roku umożliwią ocenić efektywność zarybień świnką w 2000, 2001 i 2002 roku poprzez porównanie stanu ichtiofauny przed i po zarybieniach."
dr Mariusz Klich dyrektor PZW w Tarnowie Zakład Biologii Wód im. K. Starmacha, Instytut Ochrony Przyrody PAN
od redakcji na zdjęciach: świnka i Dunajec w ok. Tarnowa
Czy zastanawialiście się kiedyś, dlaczego w Dunajcu łowi się tyle ładnych świnek? Domyślam się, co powiecie: Bo kiedyś w Dunajcu świnek było mnóstwo, były dominującym gatunkiem. Tak, to prawda, ale przyszły lata rozwoju przemysłu i świnka stanęła na granicy wyginięcia gatunku. Dopiero oczyszczanie ścieków, upadek wielu fabryk chemicznych oraz ograniczenie spływu nawozów sztucznych z pól zatrzymały szybkie tempo wymierania tego gatunku, jak i wielu innych. Ale do zadowolenia wędkarzy jeszcze była daleka droga. Naprzeciw ich oczekiwaniom oraz z chęci poprawienia stanu środowiskowego rzek rozpoczęto realizację programu odbudowy populacji świnek w Dunajcu. Dzięki temu programowi i następnym, systematycznym akcjom zarybień po dzień dzisiejszy przez PZW w Tarnowie (i wielu innych kręgach na terenie Polski) wreszcie możemy łowić rekordowe świnki w Dunajcu, a także w wielu innych rzekach. Z poniższego tekstu dowiecie się szczegółów wspomnianego programu.
